فصلنامه «پژواک زنان در تاریخ »
نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده :دکتر قربانعلی کناررودی
استادیار تاریخ و عضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج. ا. ایران.
gh.k.edu@gmail.com
چکیده
با آغاز انقلاب مشروطه و تشکیل مجلس شورای ملی، حضور زنان در عرصههای سیاسی- اجتماعی پررنگ شد. آشنایی با برخی از حقوق سیاسی و اجتماعی مربوط به زنان که در آراء و نظریات زنان و مردان روشنفکر و روزنامهنویسان منعکس میشد، بهتدریج این حقوق را به مطالبات زنان تبدیل کرد. این مطالبهگری، با تغییر در ساختار سیاسی کشور و ایجاد رژیم پهلوی همزمان شد. نوشتار حاضر تلاش میکند با روش تاریخی، متکی برتوصیف و تحلیل منابع و نشریات زنان، به این پرسش پاسخ دهد که مطالبات و حقوق سیاسی و اجتماعی زنان ایرانی در روند گذار از قاجار به پهلوی چه بوده است؟ بهنظر میرسد، زنان با تجربه‌هایی که از فعّالیت‌های سیاسی و اجتماعی پس از انقلاب مشروطه به دست آورده بودند، طرح تحول شرایط زندگی فردی و اجتماعی زنان ایرانی را مطرح ساختند. آنها دریافتند موانعی که زن ایرانی برای احقاق حقوق خود با آن روبه‌روست، ریشه در دو عامل دارد، یکی دیدگاه و نگرش مرد سالارانۀ حاکم برجامعه ایران و دیگری بی‌خبری زنان از جهان و جایگاه فردی و اجتماعی خود در جامعه. از این رو، زنان ایرانی فعّالیت‌های خود را حول دو محور، اثبات لیاقت‌ها و تواناییها برای حضور در حیات اجتماعی جامعه و همچنین برخوردارشدن از حقوق یکسان با مردان در خانواده قرار دادند. آنها از طریق ایجاد انجمنها، نهادها و انتشار مجله و روزنامه مخصوص زنان مطالبات خود را مطرح کردند.
کلیدواژه ها: ایران، قاجار، پهلوی، مطالبات زنان، حقوق سیاسی- اجتماعی.
